Trong báo cáo công bố hôm thứ Tư, các chiến lược gia của ING Group đã phân tích tác động tiềm tàng của mức thuế 25% mới do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lên thép và nhôm nhập khẩu đối với bối cảnh thương mại châu Á.
Theo ING, Việt Nam có mức độ chịu ảnh hưởng cao nhất, khi kim ngạch xuất khẩu thép và nhôm sang Mỹ chiếm 0,3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm 2024. Vai trò của Việt Nam như một trung tâm gia công thép bán thành phẩm từ Trung Quốc để tái xuất khiến nước này trở nên dễ tổn thương hơn.
Hàn Quốc cũng đối mặt với mức độ rủi ro đáng kể. Dù nước này hiện có hạn ngạch xuất khẩu miễn thuế, nhưng lượng xuất khẩu gần đây sang Mỹ vẫn dưới mức hạn ngạch này.
“Mặc dù chưa rõ ông Trump có loại bỏ hệ thống hạn ngạch hay không, nhưng có vẻ Hàn Quốc vẫn có một số lợi thế đàm phán,” báo cáo của ING nhận định.
Nhìn chung, tác động rộng lớn của chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump sẽ ảnh hưởng mạnh nhất đến khu vực Đông Bắc Á, đặc biệt là Trung Quốc, Hàn Quốc và Việt Nam – những quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ và phụ thuộc nhiều vào nhu cầu bên ngoài.
“Tham vọng mở rộng sản xuất nội địa của ông Trump trong các lĩnh vực công nghệ cao sẽ tác động đến các nền kinh tế châu Á có thế mạnh xuất khẩu chất bán dẫn, AI và các sản phẩm liên quan đến năng lượng mới,” nhóm chiến lược gia của ING cho biết. Nhật Bản và Đài Loan cũng đối mặt với rủi ro gia tăng do xuất khẩu lớn trong các lĩnh vực này.
Ngược lại, Ấn Độ và Philippines ít chịu ảnh hưởng hơn do nền kinh tế chủ yếu dựa vào nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, ING cảnh báo rằng “nếu ông Trump áp thuế đối với lĩnh vực dịch vụ, các ngành như gia công quy trình kinh doanh (BPO) và dịch vụ phần mềm có thể bị tác động tiêu cực.”
Malaysia, Thái Lan và Indonesia nằm ở mức trung bình. Vai trò của Malaysia và Thái Lan trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn và ô tô giúp họ có phần đệm nhờ vào những điều chỉnh gần đây trong chuỗi cung ứng. Trong khi đó, ngành xe điện (EV) của Indonesia có thể bị ảnh hưởng do ông Trump đảo ngược các ưu đãi theo Đạo luật Giảm lạm phát (Inflation Reduction Act).
ING cũng lưu ý rằng sự phụ thuộc ngày càng lớn của ASEAN vào Trung Quốc có thể làm gia tăng tác động của thuế quan. Ngân hàng này nhấn mạnh rằng Trung Quốc chiếm gần 26% tổng kim ngạch nhập khẩu của ASEAN vào năm 2024, tăng đáng kể so với mức 16% một thập kỷ trước.
Xét theo ngành, lĩnh vực điện tử là ngành dễ bị tổn thương nhất. Thị phần xuất khẩu hàng điện tử của Việt Nam sang Mỹ ngày càng tăng nhờ chiến lược “Trung Quốc + 1”, khiến Việt Nam đối mặt với rủi ro cao. Bên cạnh đó, vai trò quan trọng của Malaysia trong việc cung cấp vi mạch tích hợp (IC) cho Mỹ và Mexico cũng làm gia tăng mức độ rủi ro.
“Châu Á không chỉ là nhà cung cấp quan trọng các linh kiện điện tử trung gian cho Mỹ và Trung Quốc mà còn cho cả Mexico, dù khoảng cách địa lý xa,” báo cáo của ING nhấn mạnh.
Mặt khác, ING cho rằng ASEAN và Ấn Độ có thể hưởng lợi từ sự gia tăng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Mỹ.
ING chỉ ra rằng tỷ lệ đầu tư của Mỹ vào châu Á đã tăng lên, với Mỹ chiếm “một phần ba dòng vốn FDI ròng vào ASEAN trong năm 2023.”
“Điều này cho thấy ASEAN đang đóng một vai trò quan trọng trong chiến lược Trung Quốc + 1”, báo cáo nói thêm.
Các công ty lớn của Mỹ như Intel (NASDAQ:INTC), Apple (NASDAQ:AAPL) và Google (NASDAQ:GOOGL) đang mở rộng hoạt động tại Việt Nam, Malaysia và Thái Lan, có thể giúp giảm bớt tác động ngay lập tức của thuế quan toàn diện và mở ra cơ hội cho các cuộc đàm phán thương mại song phương trong tương lai, bao gồm cả các thỏa thuận thương mại kỹ thuật số.
