Ngày 11/9/2025 – Việc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công bố tăng giá bán lẻ điện bình quân thêm 4,8% từ tháng 5/2025 tiếp tục làm nóng dư luận. Đây là lần điều chỉnh thứ tư kể từ đầu năm 2023, đưa tổng mức tăng giá điện trong ba năm qua vượt 17%.
EVN cho biết việc tăng giá xuất phát từ biến động chi phí đầu vào như giá than, khí, tỷ giá và sự dịch chuyển cơ cấu nguồn phát sang loại chi phí cao hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là: người dân có thực sự chịu đựng nổi mức tăng này không?
Góc nhìn chuyên gia kinh tế
- TS. Lê Quốc Phương nhận định: Giá điện tăng sẽ tác động trực tiếp đến chi phí sinh hoạt hộ gia đình, làm hóa đơn điện tăng lên rõ rệt, đặc biệt ảnh hưởng đến nhóm thu nhập thấp – những người vốn đã chật vật với lạm phát.
- PGS.TS Ngô Trí Long cảnh báo: Việc điều chỉnh giá điện theo thị trường là cần thiết, nhưng nếu thiếu tính toán kỹ lưỡng, nó có thể trở thành gánh nặng kép – vừa đẩy chi phí sản xuất của doanh nghiệp lên, vừa tạo áp lực lên kiểm soát lạm phát vĩ mô.
Giá điện tăng – người dân chịu tác động ra sao?
- Hóa đơn điện hàng tháng tăng
- Với mức tăng 4,8%, nhiều hộ gia đình phải chi thêm vài chục đến hàng trăm nghìn đồng/tháng.
- Nhóm lao động phổ thông, công nhân hay sinh viên thuê trọ sẽ bị ảnh hưởng rõ rệt.
- Chi phí sinh hoạt leo thang
- Giá điện tăng kéo theo giá hàng hóa – dịch vụ tăng (từ quạt, tủ lạnh, điều hòa, cho đến thực phẩm bảo quản lạnh).
- Người dân đứng trước nguy cơ “lạm phát chi phí đẩy” lan rộng.
- Doanh nghiệp bị siết lợi nhuận
- Các doanh nghiệp sản xuất tiêu thụ nhiều điện (dệt may, thép, xi măng) phải gánh chi phí cao hơn, có thể dẫn đến tăng giá bán sản phẩm → người tiêu dùng cuối cùng vẫn phải trả thêm.
- Nguy cơ mất cân đối thu nhập – chi tiêu
- Trong bối cảnh thu nhập không tăng tương ứng, giá điện leo thang sẽ buộc nhiều hộ phải thắt chặt chi tiêu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Đề xuất & giải pháp
- EVN cần xây dựng lộ trình điều chỉnh giá minh bạch, dài hạn, thay vì tăng giật cục.
- Xác định ngưỡng chịu đựng thực tế của người dân và doanh nghiệp để cân bằng giữa bù đắp chi phí và ổn định xã hội.
- Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ nhóm yếu thế (hộ nghèo, cận nghèo, vùng sâu vùng xa) để giảm tác động tiêu cực.
- Cần có cơ quan giám sát độc lập nhằm tránh tình trạng EVN vừa đóng vai trò “người bán” vừa “tự quyết giá”.
Kết luận
Việc tăng giá điện là xu hướng tất yếu khi chi phí đầu vào tăng, nhưng nếu không xác định rõ ngưỡng chịu đựng của xã hội, rủi ro lớn nhất là tạo ra làn sóng bất mãn, ảnh hưởng đến niềm tin và ổn định kinh tế vĩ mô.
Điện không chỉ là một mặt hàng, mà còn là nền tảng cho đời sống và sản xuất. Chính vì vậy, mỗi quyết định điều chỉnh giá cần được cân nhắc kỹ lưỡng, hài hòa lợi ích của EVN, doanh nghiệp và quan trọng nhất là người dân.
