Chính quyền Tổng thống Donald Trump vừa công bố kế hoạch chào bán 600 triệu tấn than từ các mỏ ở bang Montana và Wyoming, đánh dấu thương vụ bán than lớn nhất trong hơn 10 năm qua. Các mỏ nằm ở vùng Powder River Basin, nơi được biết đến với những mỏ than có năng suất cao nhất tại Mỹ.
Đợt chào bán bắt đầu từ ngày 6/10, và các hoạt động giấy phép, hợp đồng năng lượng hóa thạch đều được ưu tiên xử lý, bất chấp việc chính phủ đang trong trạng thái đóng cửa — các nhân viên xét giấy phép không nằm trong diện nghỉ việc trong giai đoạn này.
Hợp đồng bán than được đề xuất bởi Công ty Năng lượng Chuyển tiếp Navajo (NTEC) — doanh nghiệp thuộc sở hữu người Navajo, từng mua lại các mỏ than tại Powder River Basin năm 2019, và hiện cung cấp than cho 34 nhà máy điện tại 19 bang. Ngoài ra, chính quyền liên bang sẽ mở cửa khoảng 52.000 km² đất liên bang để khai thác than, diện tích này lớn hơn tổng diện tích hai bang New Hampshire và Vermont cộng lại.
Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum cho biết chính sách này nhằm khuyến khích doanh nghiệp khai thác than từ đất liên bang, trong khi chính quyền Trump cũng thúc đẩy mở rộng quyền khai thác tại các bang khác như Utah, Bắc Dakota, Tennessee và Alabama. Trong bài phát biểu trước Liên Hợp Quốc, ông Trump gọi than đá là “tuyệt đẹp” và tự hào về trữ lượng than nước Mỹ, đồng thời hủy khoảng 8 tỷ USD tài trợ cho các dự án năng lượng sạch trước đây.
Song hành với đó, Nhà Trắng giảm thuế bản quyền khai thác than, gia hạn hoạt động cho nhà máy điện than tại Michigan và cam kết 625 triệu USD để khởi động lại hoặc nâng cấp các nhà máy than cũ — động thái mà Bộ trưởng Burgum tuyên bố là nhằm “đưa thợ mỏ Mỹ trở lại làm việc.”
Tuy nhiên, giới phân tích đặt nhiều nghi vấn về việc ai sẽ mua hết khối than khổng lồ này khi phần lớn nhà máy điện than đang được lên kế hoạch loại bỏ dần trong thập kỷ tới. Thêm vào đó, chi phí đầu tư và thay thế thiết bị cũ có thể rất cao — đôi khi lên đến 25 triệu USD để đổi một nồi hơi mới. Nhiều khoáng than cũng đối mặt áp lực từ các quy định nghiêm ngặt về môi trường.
Peabody Energy — một trong các công ty than lớn nhất Mỹ — nhấn mạnh nhu cầu than nội địa có thể tăng thêm 250 triệu tấn mỗi năm nếu các nhà máy hiện hữu gia tăng sản lượng. Chủ tịch công ty tin rằng trong giai đoạn ngắn hạn, than vẫn có thể được tái định vị như một nguồn năng lượng chủ lực.
Các chuyên gia năng lượng và kinh tế cảnh báo rằng chiến lược của chính quyền Trump có thể chỉ mang lại lợi ích ngắn hạn cho ngành than. Theo họ, xu hướng toàn cầu đang tiêu giảm vai trò của than trong điện lực, vì điện khí hóa, năng lượng gió, và năng lượng mặt trời đang trở thành lựa chọn ưu tiên.
