Giữa bối cảnh căng thẳng Nga – Ukraine vẫn chưa hạ nhiệt và thế giới liên tiếp chứng kiến những biến động về thương mại, an ninh và năng lượng, việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thủ đô Budapest (Hungary) đang khiến truyền thông toàn cầu dậy sóng. Cuộc gặp được cho là sẽ diễn ra trong vài tuần tới, với trọng tâm là bàn về tiến trình hòa bình cho Ukraine – một chủ đề đã khiến cả thế giới chia rẽ suốt hơn ba năm qua.
Theo thông tin từ AP News, cuộc điện đàm gần đây giữa ông Trump và ông Putin được mô tả là “tích cực và mang tính xây dựng”, mở đường cho kế hoạch hội nghị thượng đỉnh tại châu Âu. Budapest được lựa chọn vì nhiều lý do: đây là một điểm trung lập, thuận tiện về mặt ngoại giao, và quan trọng hơn cả – Thủ tướng Hungary Viktor Orbán từ lâu đã có mối quan hệ khá thân thiết với cả hai nhà lãnh đạo. Chính phủ Hungary cũng từng tuyên bố sẵn sàng đóng vai trò chủ nhà cho các cuộc hòa đàm giữa Nga và Ukraine, nhằm thúc đẩy vị thế của mình trên bản đồ chính trị quốc tế.
Từ phía Mỹ, ông Trump dường như đang muốn chứng minh khả năng “giải quyết xung đột bằng đối thoại”, tiếp nối chuỗi hoạt động ngoại giao gây chú ý của ông – trong đó có việc làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas trước đó. Cuộc gặp với Putin lần này được xem là một phần trong chiến lược ngoại giao toàn cầu mới của ông, vừa để khẳng định vai trò lãnh đạo, vừa để thể hiện sức mạnh mềm của Mỹ trên trường quốc tế.
Với Nga, việc chấp nhận tham gia cuộc gặp tại Budapest mang nhiều ý nghĩa chiến lược. Thứ nhất, đó là cơ hội để Điện Kremlin gửi thông điệp tới phương Tây rằng họ vẫn sẵn sàng đối thoại – dù chiến sự vẫn đang diễn ra. Thứ hai, việc chọn Budapest – một thủ đô châu Âu nhưng có lập trường khá “thân thiện” với Moscow – giúp Nga tránh được những rào cản ngoại giao nếu tổ chức ở các quốc gia phương Tây khác.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng, cuộc gặp này vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro chính trị và ngoại giao. Bởi cho đến nay, chưa có xác nhận rõ ràng về sự tham gia của Ukraine – nhân tố trung tâm trong mọi tiến trình hòa bình. Một số chuyên gia cho rằng, nếu cuộc họp chỉ có Mỹ và Nga mà không có đại diện của Kiev, thì tính “hòa bình” của sự kiện sẽ chỉ mang tính biểu tượng.
Mặt khác, một số nhà phân tích cũng nhận định rằng cuộc gặp Trump – Putin có thể là màn “biểu diễn chính trị” nhằm củng cố hình ảnh lãnh đạo mạnh mẽ của hai ông trước công chúng. Ông Trump đang chịu sức ép trong nước về tình hình kinh tế và chính sách thuế quan, trong khi ông Putin cũng cần một động thái ngoại giao để giảm căng thẳng quốc tế và chứng minh rằng Nga không bị cô lập.
Dẫu vậy, thế giới vẫn kỳ vọng vào một tia sáng nhỏ nhoi cho hòa bình. Nếu hai nhà lãnh đạo đạt được bất kỳ thỏa thuận tạm thời nào, dù chỉ mang tính ngừng bắn cục bộ hoặc cam kết đối thoại, điều đó vẫn có thể tạo nên bước ngoặt lớn cho tình hình châu Âu và thị trường năng lượng toàn cầu.
Budapest – với vị thế trung gian giữa Đông và Tây – đang trở thành tâm điểm chú ý. Trong khi đó, cộng đồng quốc tế vẫn giữ thái độ vừa hy vọng vừa hoài nghi: liệu đây có phải là bước đi thực chất hướng tới hòa bình, hay chỉ là một nước cờ chính trị khéo léo trên bàn cờ quyền lực giữa hai nhà lãnh đạo từng làm thế giới chao đảo?
Dù kết quả ra sao, cuộc gặp Trump – Putin tại Budapest chắc chắn sẽ là sự kiện ngoại giao lớn nhất trong năm 2025, có thể định hình lại cục diện chính trị – quân sự toàn cầu trong giai đoạn tới.
